In lụa là một phương pháp in ấn truyền thống được sử dụng từ hàng trăm năm nay, và cho đến ngày nay, nó vẫn là một trong những phương pháp phổ biến nhất để in hình ảnh, logo, hay thông điệp lên bề mặt vải. Với sự phát triển của công nghệ, quá trình in lụa đã được cải tiến và nâng cao hiệu quả, đáp ứng được nhu cầu đa dạng của người sử dụng. Vậy công nghệ in lụa là gì? Trong bài viết này, Thienbang.vn sẽ tìm hiểu sâu hơn về công nghệ in lụa trên vải và những ứng dụng của nó.
Mục lục
Công nghệ in lụa là gì ?
Công nghệ in lụa còn được gọi là in lưới, in khung hoặc kỹ thuật in xuyên thấm, là phương pháp in ấn truyền thống. Kỹ thuật này sử dụng khuôn in có lưới làm bằng tơ lụa hoặc các chất liệu khác như vải bông, cotton, sợi, vv. Quá trình in lụa được thực hiện bằng cách đặt khuôn lên bề mặt cần in, sau đó quét mực lên khuôn. Mực sẽ thấm qua các lỗ lưới trên khuôn và chuyển hình ảnh lên bề mặt in.
In lụa trên áo thun là một ứng dụng phổ biến của công nghệ in lụa. Ngoài ra, phương pháp in này cũng được sử dụng để in tranh ảnh, in thiệp cưới, in túi vải và nhiều ứng dụng khác. Quá trình in mực được thực hiện bằng cách quét qua khuôn in, thấm từ các lỗ lưới xuống vật liệu cần in. Màu sẽ được giữ lại trên lưới lọc ở những phần không in. Tuy nhiên, đối với in trên áo thun, việc sử dụng công nghệ in lụa có thể gặp một số hạn chế như giới hạn số lượng màu sắc và chi phí tương đối cao so với các phương pháp in khác.
Lịch sử hình thành và phát triển của công nghệ in lụa.
Công nghệ in lụa có nguồn gốc từ rất lâu đời, được phát hiện ra hơn 1000 năm trước. Ban đầu, người ta tạo bản sao hình ảnh lên các vật liệu thông qua việc kéo căng sợi vải trên khung gỗ. Sau đó, vào những năm 1870, các nhà nghiên cứu tại Pháp và Đức đã phát minh ra việc sử dụng vải tơ lụa để làm lưới in, giúp tạo bản sao lên bề mặt khác một cách nhanh chóng và đồng bộ.
Năm 1907, Samuel Simon đã sáng chế ra quá trình làm lưới bằng các sợi tơ, làm cho công nghệ in lụa trở nên phổ biến hơn. Sau đó, vào năm 1914, John Pilsworth phát triển phương pháp in lưới nhiều màu và được ứng dụng lần đầu tiên tại San Francisco, California. Sự phát triển này đã đánh dấu mốc quan trọng cho công nghệ in lụa cho đến ngày nay.
Phân loại các kỹ thuật trong công nghệ in lụa.
Phân loại theo cách thức in
Có hai phương pháp in lụa chính, đó là in lụa thủ công và in lụa tự động.
In lụa thủ công là phương pháp thực hiện 100% bằng thủ công, từ gạt mực cho đến sấy khô. Phương pháp này thường chỉ được sử dụng để in những đơn hàng nhỏ lẻ.
In lụa bán tự động, hay còn gọi là in lụa có cơ khí hóa một vài thao tác, vẫn phải thực hiện thủ công nhưng căn chỉnh sẽ sử dụng thêm một số thao tác in do máy thực hiện. Phương pháp này giúp tăng hiệu suất làm việc và giảm bớt thời gian thực hiện.
In lụa tự động là phương pháp sử dụng máy móc hoàn toàn. Căn chỉnh, gạt mực, sấy khô đều do máy thực hiện, giúp gia tăng số lượng in ấn trong thời gian ngắn.
Phân loại theo khuôn in
Không chỉ có phân chia kỹ thuật in lụa theo cách thức khuôn in, mà còn theo hình dạng của khuôn in. Trong đó, kỹ thuật in lụa được thực hiện thông qua hai dạng khuôn in lưới phẳng và khuôn in lưới tròn.
Khuôn in lưới phẳng là một tấm phẳng, thường được sử dụng để in lên các vật liệu mềm và phẳng như vải, giấy, cao su,… Đây là kỹ thuật in lụa thường dùng nhất trong sản xuất quần áo và trang trí nội thất.
Ngược lại, khuôn in lưới tròn thường được sử dụng để in lên các vật liệu có đường cong như chén bát, gốm sứ, thủy tinh,… Quá trình in lụa bằng khuôn in lưới tròn đòi hỏi sự tinh tế và chính xác hơn so với khuôn in lưới phẳng.
Phân loại theo cách in
Cuối cùng, phương pháp in lụa cũng được chia thành 3 loại dựa trên cách thức in:
- In lụa trực tiếp: đây là cách in trực tiếp lên vật liệu cần in, thường được áp dụng cho các vật liệu in có màu vàng hoặc màu trắng. Vật liệu này không bị ảnh hưởng bởi màu nền nên chất lượng in sắc nét hơn.
- In lụa phá gắn: kỹ thuật in này thường được áp dụng cho các sản phẩm có màu nền. Nếu in trực tiếp lên màu nền, hình ảnh sẽ bị nhòe màu. Do đó, người ta sử dụng kỹ thuật in lụa phá gắn để in được màu mong muốn lên sản phẩm mà không bị nhòe hay lem màu.
- In lụa dự phòng: nếu vật liệu in có màu nền nhưng không thể sử dụng được kỹ thuật in phá gắn, người ta sẽ sử dụng kỹ thuật in dự phòng.
Công nghệ in lụa có nguyên lý gì?
Nguyên lý của công nghệ in lụa khá đơn giản và tương tự như kỹ thuật in mực dầu trên giấy. Tuy nhiên, trong in lụa, người ta sử dụng một khuôn in bằng lụa tơ tằm hoặc khuôn lưới kim loại để truyền mực lên vật liệu cần in. Mực sẽ được quét lên trên khuôn in và chỉ có một phần mực sẽ thấm qua khuôn in để tạo hình trên bề mặt vật liệu. Các phần khác của khuôn in sẽ cản mực không thấm qua, giữ cho hình ảnh được tạo ra đúng theo ý muốn của người in.
Lợi ích và hạn chế của công nghệ in lụa.
Công nghệ in lụa được áp dụng rộng rãi nhờ nhiều ưu điểm. Trong đó, chi phí in thấp do không cần đầu tư quá nhiều máy móc hiện đại và có thể in trên nhiều chất liệu khác nhau như vải, giấy, nhựa, thủy tinh, gốm sứ, cao su với chất lượng hình ảnh sắc nét và có thể in nhiều màu sắc theo ý muốn của người sử dụng.
Tuy nhiên, kỹ thuật in lụa cũng có những hạn chế như:
- Mỗi màu in, hình in sẽ sử dụng một khuôn khác nhau nên tốn nhiều thời gian và chi phí đối với số lượng in ít với nhiều màu sắc.
- Dễ bị đứt gãy hình in trong quá trình thực hiện hoặc sau khi in, nếu sử dụng mực in không tốt.
- Mực bám khá chặt lên vật liệu nên khó giặt tẩy, đòi hỏi phải cẩn thận để tránh mực bị lem ra bên ngoài.
- Mỗi lần in sẽ cần phải có bảng phim in lụa, đòi hỏi có file vector, file thiết kế và thiết kế sang 2 loại file trên.
- In lụa khó in được những hình biến sắc hay màu chạm.
- In lụa thường mất nhiều thời gian, công đoạn hơn nên không thể lấy liền như in kỹ thuật số và chỉ phù hợp với những đơn hàng số lượng ít, vừa phải.
Các bước in lụa
Bước 1: Chuẩn bị khung in và pha keo Trước hết, cần chuẩn bị khung in hình chữ nhật bằng gỗ và pha keo PVA với độ sệt nhất định để phủ lên bề mặt lưới in. Khung in được làm để giữ lưới in với độ căng đúng chuẩn và keo sẽ đảm bảo lưới in được phủ đều.
Bước 2: Chụp phim và tạo khuôn in Tiếp theo, tráng kín bề mặt lưới in bằng keo đã pha và sấy khô. Sau đó đặt bảng phim lên lớp keo của khuôn và chụp dưới ánh nắng mặt trời hoặc đèn trắng. Sau khi chụp phim trong 2-3 phút, lớp keo ở vị trí chụp phim sẽ bị rửa trôi để mực in có thể thấm vào lưới in. Mỗi màu sẽ sử dụng một bảng phim khác nhau và thực hiện nhiều lượt in.
Bước 3: Pha mực Ở bước này, thợ sẽ pha trộn các màu in cơ bản để tạo được màu mực đúng với hình cần in, đặc biệt áp dụng cho những hình in pha màu.
Bước 4: Tiến hành in Sau khi cố định vật liệu cần in lên bàn in bằng lớp keo đặc biệt, đặt khuôn vào vị trí và cho mực in lên, kéo thanh gạt để mực in thấm qua lưới in. Lặp lại ít nhất là 2 lần để mực in bám đều lên bề mặt.
Bước 5: Sấy khô hoặc phơi thành phẩm Cuối cùng, sau khi có được thành phẩm in trên bề mặt, tiến hành sấy khô hoặc phơi sản phẩm đó trong khoảng từ 12 – 48 giờ để hình in được khô và bám chặt vào bề mặt vật liệu trước khi chuyển sang công đoạn tiếp theo.
XEM THÊM
