Bánh chưng là một món ăn không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán của người dân Việt Nam. Loại bánh này chứa đựng nhiều ý nghĩa to lớn mà ít người biết đến vào dịp Tết âm lịch. Hãy cùng Thiên Bằng tìm hiểu ý nghĩa và nguồn gốc của bánh chưng Tết cổ truyền ngay trong bài viết dưới đây nhé!
Nguồn gốc của bánh chưng tết cổ truyền Việt Nam
Mỗi dịp Tết đến xuân về, người Việt ta dù có đi đâu cũng không bao giờ thiếu chiếc bánh chưng trong mâm cỗ Tết cổ truyền, gia đình cũng gói một vài cặp bánh để cúng gia tiên.
Có thể nói, bánh chưng trong tâm thức người Việt là truyền thống “uống nước nhớ nguồn” và là món ăn đặc trưng của dân tộc trong những ngày đầu xuân năm mới.
Theo truyền thuyết kể rằng, sau khi đánh bại giặc Ân, Vua Hùng đời thứ 6 ra lệnh cho các người con dâng lễ vật lên vua, lễ vật nào đặc biệt ý nghĩa, vua sẽ truyền ngôi lại cho người đó.
Các người con của vua Hùng đều tìm những của ngon, vật lạ dâng lên vua cha chỉ trừ người con thứ 18 của Vua Hùng đó là Lang Liêu tính tình thuần hậu, chí hiếu, song vì mẹ mất sớm, cũng như tài sản không giàu có như những người anh khác, Lang Liêu hổ thẹn chẳng có gì để dâng lên cho cha.
Lúc này trong cơn mê ngủ, Lang Liêu nằm mơ thấy vị thần mách bảo: “Vật trong trời đất không có gì quí bằng gạo, gạo là thức ăn nuôi sống người. Nên lấy gạo nếp làm bánh hình tròn và hình vuông, để tượng trưng Trời Đất. Lấy lá bọc ngoài, đặt nhân trong ruột để tượng hình cha mẹ sinh thành”.
Lang Liêu tỉnh dậy và thực hiện theo lời vị thần để dâng lên Vua Hùng. Vua ăn thấy ngon và hỏi về ý nghĩa của bánh, sau khi nghe về câu chuyện do người con kể lại, vua Hùng xúc động và đặt tên bánh là “Bánh chưng” với hình vuông tượng trưng cho Đất, “Bánh dày” với hình tròn tượng trưng cho trời.
Và từ đó cứ đến ngày Tết, nhà vua lệnh cho dân chúng làm hai loại bánh này để dâng lên tổ tiên cầu mong tổ tiên phù hộ mang đến vụ mùa thuận lợi cho một năm mới an khang, thịnh vượng.
Ý nghĩa của bánh chưng Tết cổ truyền
Cùng với truyền thuyết từ thời xa xưa ấy, chiếc bánh chưng gói ghém trong đó cả một nền văn minh nông nghiệp lúa nước thời bấy giờ.
Bên ngoài của chiếc bánh chưng là lá dong có sẵn trong tự nhiên, bên trong được chế biến từ gạo nếp, đỗ xanh, hành, thịt heo,… Đây đều là những nguyên liệu nấu ăn truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Chính vì vậy bánh chưng xuất hiện vào dịp lễ Tết để thể hiện sự biết ơn trời đất đã cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu đem lại cuộc sống ấm no cho con người.
Bánh chưng Tết cổ truyền cũng thể hiện được chữ hiếu của người con với bậc sinh thành, chính vì vậy mà phong tục dùng bánh chưng làm quà biếu dâng lên cha mẹ cũng bắt đầu từ đây.
Mô tả, đặc điểm của bánh chưng Tết cổ truyền
Bánh chưng được làm từ những nguyên liệu rất đơn giản và dễ chuẩn bị như: gạo nếp, lá dong, thịt heo, đỗ xanh, hành,…
Với sự kết hợp hài hòa của hương vị như: sự thơm dẻo của gạo nếp, ngọt bùi của đậu xanh, vị béo ngậy của thịt mỡ và mùi thơm đặc trưng của tiêu, hành, lá dong. Đây là sự kết hợp tương đồng rất khoa học và sáng tạo phù hợp nhu cầu dinh dưỡng của con người.
Ngày nay, Bánh chưng đã trở thành một nét văn hóa và là một món ăn truyền thống và lâu đời của người dân Việt Nam. Nét độc đáo này đã góp phần tô đẹp hình ảnh Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế. Ông bà ta đã có câu: “Thịt mỡ, dưa hành câu đối đỏ/ Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh” dù ai đi ngược về xuôi cũng mong được về với gia đình bên nồi bánh chưng mỗi dịp Tết đến xuân về.
Xem thêm:
